Οι περισσότερες κρίσεις πανικού προκαλούνται ως αντίδραση σε μια ανεξήγητη για μας όμως καθ’ όλα τα άλλα φυσιολογική διέγερση του σώματός μας, όπως για παράδειγμα αυξημένοι καρδιακοί παλμοί έπειτα από μια στιγμή αυξημένου άγχους.
Αλλαγές στο σώμα μας που μπορεί να οδηγήσουν σε μια κρίση πανικού μπορεί να προκληθούν ακόμη και από τη σωματική άσκηση, από την απλή χαλάρωση ή από διάφορες σωματικές ασθένειες. Οι σωματικές μεταβολές όμως δεν προκαλούνται μόνο στα άτομα που εκδηλώνουν κρίσεις πανικού. Σωματικές αλλαγές (π.χ. ζάλη έπειτα από μια ιδιαίτερα εξουθενωτική μέρα) ή η σωματική διέγερση, ακόμη και από την πρόσληψη καφεΐνης για παράδειγμα, προκαλούνται ανεξαιρέτως σε όλους τους ανθρώπους. Τι είναι αυτό, όμως, που οδηγεί κάποιους από εμάς στην εκδήλωση μιας κρίσης πανικού;
Οι καταστροφικές σκέψεις που διαδέχονται τις απρόοπτες σωματικές αλλαγές. Ένας άνθρωπος που για παράδειγμα αθλείται ανεβάζει παλμούς και έχει δύο επιλογές ως προς τον τρόπο σκέψης του. Να αποδώσει την αύξηση των καρδιακών παλμών στην άθληση ως μια φυσιολογική διαδικασία ή να αποδώσει την αύξηση των καρδιακών παλμών σε κάποια παθολογία του σώματός του, θεωρώντας πως δεν θα έπρεπε κανονικά να έχει τόσο αυξημένους παλμούς. Συνεπώς σκέφτεται πως κάτι κακό πρόκειται να του συμβεί (π.χ. καρδιακή προσβολή). Οι σκέψεις αυτές είναι αρκετές για να προκαλέσουν άγχος, εφίδρωση, ταχυκαρδία, ζάλη και μια κρίση πανικού κάνει την εμφάνισή της. Την επόμενη φορά που ο ίδιος άνθρωπος θα αθληθεί και θα ανεβάσει παλμούς η πρώτη του σκέψη θα είναι η κρίση πανικού με την οποία θα τους έχει συνδέσει. Αυτό θα προκαλέσει για άλλη μια φορά άγχος, φόβο πως κάτι κακό θα συμβεί, εφίδρωση, ταχυκαρδία, ζάλη. Έτσι, μια δεύτερη κρίση πανικού κάνει την εμφάνισή της.
Στην πραγματικότητα η μεγαλύτερη δυσκολία για τα άτομα που αντιμετωπίζουν μια κρίση πανικού είναι να διαχειριστούν το γεγονός πως ξαφνικά και χωρίς καμία προειδοποίηση αισθάνονται πως χάνουν τον έλεγχο μιας κατάστασης από τα χέρια τους.
Πώς μπορούμε όμως να σπάσουμε αυτό το φαύλο κύκλο και να σταματήσουμε μια κρίση πανικού;
Αρχικά είναι σημαντικό να εκλογικεύσουμε το γεγονός που μας προκαλεί άγχος, συζητώντας για αυτό και καταγράφοντας τους λόγους που ένα τέτοιο γεγονός μάς πιέζει, αλλά και πώς συμβάλει στο να εκδηλώσουμε διαφορά σωματικά συμπτώματα.
Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να παρατηρούμε στον εαυτό μας τα σωματικά αυτά σημάδια που δείχνουν ότι πλησιάζουμε με σε μια κρίση (π.χ. αναστάτωση, δύσπνοια, ζάλη, εφίδρωση κ.λπ.). Με την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων, η πρώτη μας ενέργεια είναι να διαχειριστούμε σωστά τις κακές σκέψεις που κάνουμε εκείνη τη στιγμή και να αδειάσουμε το μυαλό μας από αυτές.
Εστιάζουμε λοιπόν σε ένα δικό μας τρόπο απόσπασης της προσοχής μας (π.χ. μετράμε από μέσα μας μέχρι το εξήντα, κλείνουμε τα μάτια και φανταζόμαστε έναν-έναν τους αριθμούς). Προσπαθούμε να ελέγξουμε την αναπνοή μας. Περνούμε αργά μια βαθιά ανάσα μετρώντας μέχρι το 4, κρατάμε για μερικά δευτερόλεπτα την αναπνοή μας και στη συνέχεια εκπνέουμε αργά. Εφαρμόζουμε την τεχνική αυτή για μερικά λεπτά.
Προσπαθούμε να χαλαρώσουμε το σώμα μας μέσω της χαλάρωσης των μυών μας. Ξεκινάμε σφίγγοντας αρχικά τους μύες στους ώμους για μερικά δευτερόλεπτα και έπειτα χαλαρώνουμε, στη συνέχεια σφίγγουμε και χαλαρώνουμε τα χέρια και κατεβαίνοντας σιγά-σιγά, την κοιλιά και τα πόδια. Το εφαρμόζουμε σε όλο μας το σώμα μέχρι να αισθανθούμε πως έχουμε αποφορτιστεί.
Από τις πρώτες κιόλας φορές που αισθανόμαστε πως παίρνουμε σιγά-σιγά τον έλεγχο του σώματος και του εαυτού μας, η συχνότητα αλλά και η ένταση κάθε κρίσης θα αρχίσει να υποχωρεί.
Δεν είσαι μόνος, δεν είσαι μόνη, οποιαδήποτε στιγμή και αν το έχεις ανάγκη ζήτησε βοήθεια.
Τζίρκα Πηνελόπη, Ψυχολόγος
