Ναι, οι δύο αυτοί όροι διαφέρουν μεταξύ τους, το άγχος εκδηλώνεται σαν ανησυχία για ζητήματα που ενδεχομένως θα προκύψουν στο μέλλον και θεωρούμε πως αδυνατούμε να ανταπεξέλθουμε σε αυτά. Από την άλλη, το στρες αφορά την εγρήγορση στην οποία μπαίνει το σώμα μας, όταν έχει να αντιμετωπίσει μια νέα πρόκληση.
Είναι λοιπόν κακό να ανησυχούμε για το μέλλον ή να αντιδρούμε σε κάθε νέα πρόκληση, ώστε να βάλουμε τα δυνατά μας; Όχι, οι δύο αυτοί μηχανισμοί μπορούν να λειτουργήσουν υπέρ μας, εάν μάθουμε να τους διαχειριζόμαστε σωστά. Η συνεχής όμως ύπαρξή τους, σε συνδυασμό με τη βιολογική προδιάθεση που ο καθένας μας μπορεί να έχει σε διάφορες ψυχικές ή ψυχοσωματικές ασθένειες μπορεί να μας επιφέρει σοβαρά νοσήματα.
Εκτός από ζητήματα που δημιουργεί το άγχος στις δραστηριότητές μας και στις κοινωνικές μας επαφές όταν ξεφεύγει από τα όρια (σπασμωδικές κινήσεις, απότομη ή απόμακρη συμπεριφορά, ένταση και δυσκολία στην εκπλήρωση ενός έργου), υπάρχουν και πολύ σοβαρές επιπτώσεις που προκύπτουν από την ύπαρξη χρόνιου άγχους με την εκδήλωση των αγχωδών διαταραχών (κοινωνικές φοβίες, κρίσεις πανικού, ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή).
Από την άλλη, το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες σε διάφορες παθήσεις (καρδιακή αντιδραστικότητα και αυξημένη επικινδυνότητα για στεφανιαίες νόσους, μας καθιστά ευάλωτους σε ιογενείς λοιμώξεις και πολλά-πολλά άλλα).
Πριν στραφούμε σε κάποιον ειδικό για βοήθεια, υπάρχουν μερικές κινήσεις που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε στη ζωή μας για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας.
● Αναλαμβάνουμε όσο το δυνατόν λιγότερα έργα προς διεκπεραίωση, ώστε να μπορούμε να τα φέρουμε εις πέρας.
● Οργανώνουμε ένα συγκεκριμένο πλάνο για το πώς θα κατορθώσουμε βήμα-βήμα να πραγματοποιήσουμε ένα στόχο.
● Αριθμούμε κατά προτεραιότητα τις υποχρεώσεις-δουλειές μας και τους χρόνους που περίπου χρειαζόμαστε για την κάθε μία.
● Προσπαθούμε να τηρούμε το πλάνο που έχουμε κάνει και φροντίζουμε να υπάρχουν ανάμεσα στις δουλειές μας μερικά διαλείμματα χαλάρωσης.
● Στα διαλείμματά μας φροντίζουμε να μην τρώμε βαριά, να κάνουμε ασκήσεις χαλάρωσης αν αυτό μας βοηθάει, να ακούμε λίγο μουσική κ.λπ.
● Όταν θεωρούμε πως κάτι θα μας δυσκολέψει στην πραγματοποίησή του, δεν προσπαθούμε να το βγάλουμε από το μυαλό μας, αλλά να το δουλέψουμε, να προετοιμαστούμε καλά κάνοντας ένα πλάνο ή κρατώντας σημειώσεις που θεωρούμε πως θα μας βοηθήσουν.
Οι χαρακτηρισμοί, οι εκφράσεις και οι σκέψεις γίνονται συναισθήματα… Η αρνητική διάθεση και τα αρνητικά συναισθήματα που γίνονται τρόπος ζωής επηρεάζουν και το σώμα και την υγεία μας.
● Προσπαθούμε να μην γενικεύουμε όταν μιλάμε π.χ. Απέτυχα σε αυτό το έργο και όχι είμαι ένας αποτυχημένος.
● Προσπαθούμε να μην είμαστε αυστηροί με τον εαυτό μας, να μοιραζόμαστε ενδεχόμενες αποτυχίες με δικούς μας ανθρώπους που βλέπουν με άλλα μάτια το συμβάν που μας επηρεάζει, μας στηρίζουν και μας δείχνουν πως κάτι που εμείς βλέπουμε ως τραγικό μπορεί, τελικά, και να μην είναι.
● Σε περιπτώσεις που το άγχος μάς καταβάλει και χρειαζόμαστε να αποσπαστεί άμεσα η προσοχή μας από αυτό για να ηρεμήσουμε, δημιουργούμε ένα δικό μας τελετουργικό χαλάρωσης. Επαναλαμβάνουμε ένα τραγούδι από μέσα μας, μετράμε για όσο χρειαστεί στο μυαλό μας, σφίγγουμε και χαλαρώνουμε τους μύες των χεριών κ.λπ.
● Υπάρχουν στόχοι που μπορεί να μην είναι εφικτό να πραγματοποιήσουμε με κανέναν τρόπο, είναι πιο σοφό σε αυτές τις περιπτώσεις να επαναπροσδιορίζουμε τους στόχους μας και να θέτουμε νέους στόχους πιο κοντά στις δυνατότητές μας.
Σαφώς το θέμα του άγχους, του στρες και των ψυχοσωματικών παθήσεων είναι τεράστιο και δεν μπορούμε να μιλήσουμε για όλα αυτά με περισσότερες λεπτομέρειες σε μια ανάρτηση, ούτε και οι παραπάνω συμβουλές μπορούν να αντικαταστήσουν τη βοήθεια και τη θεραπεία με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, είναι όμως μια καλή αρχή. Εάν θεωρείς πως δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις σε μια δύσκολη κατάσταση, μην διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον ειδικό.
Τζίρκα Πηνελόπη, Ψυχολόγος
