Το διαζύγιο μπορεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία για την οικογένεια, τόσο για το ίδιο το ζευγάρι όσο για τα παιδιά. Οι ίδιοι οι γονείς έχουν να διαχειριστούν τόσο την δική τους συναισθηματική φόρτιση – ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου το διαζύγιο δεν είναι συναινετικό, όπου ο ένας σύντροφος νιώθει προδομένος από τον άλλον- αλλά και την συμπεριφορά τους απέναντι στα παιδιά, τα οποία μπορεί να επηρεαστούν σημαντικά.
Πολλές φορές τα παιδιά χωρίς απαραίτητα να ξέρουν τους ακριβείς λόγους του διαζυγίου, καταλαβαίνουν την σύγχυση και την αλλαγή στις ισορροπίες του ζευγαριού. Είναι πιθανό, το παιδί είτε να θελήσει να πάρει το μέρος του γονέα που στεναχωρήθηκε, προσφέροντας στήριξη, είτε να αποξενωθεί από τον άλλον γονέα. Αντίστοιχα οι γονείς, στην προσπάθειά τους να βρουν τις ισορροπίες τους, μπορεί να βρουν «καταφύγιο» στην αγκαλιά των παιδιών τους, αναζητώντας εκεί την ασφάλεια που δεν έλαβαν από το ζευγάρι τους. Έτσι δημιουργείται μια δυναμική που εγκλωβίζει τόσο τους ίδιους τους γονείς όσο και τα παιδιά σε σχέσεις μη λειτουργικές.
Υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία είναι σημαντικά να προσέξουμε σε περιπτώσεις διαζυγίου.
Πολλή σημαντική είναι η ενότητα των γονέων για την υποστήριξη των παιδιών. Ο χωρισμός δύο συντρόφων στο επίπεδο του ζευγαριού, δεν σημαίνει πως οδηγεί στον χωρισμό τους ως γονείς. Συχνά παρατηρείται οι γονείς, λόγω της ψυχικής έντασης από το διαζύγιο, να καταφεύγουν σε κατηγορίες ο ένας για τον άλλον, περιμένοντας από το παιδί να πάρει μέρος, οδηγώντας το σε δυσμενή θέση. Επίσης, γίνεται και αναδόμηση των ρόλων – μετά το διαζύγιο- όπου το παιδί χρειάζεται να ενηλικιωθεί γρηγορότερα και να αναλάβει επιπλέον ευθύνες. Γι’αυτό είναι σημαντικό για τους γονείς να φροντίζουν τον εαυτό τους, τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, καθώς έτσι φροντίζουν και για την ψυχική ισορροπία των παιδιών τους.
Επίσης, η ανοιχτή επικοινωνία σχετικά με τις αλλαγές και τα συναισθήματα που αυτές επιφέρουν βοηθά το παιδί να εκφράσει τις ανησυχίες του και να αισθανθεί πως λαμβάνονται υπόψη. Μπορεί να γεννηθούν ερωτήματα όπως «Τι θα γίνει τώρα που ο μπαμπάς/η μαμά δεν θα μένουν μαζί;», «Μήπως φταίω εγώ που έγιναν έτσι τα πράγματα;», «Μπορώ να κάνω κάτι για να βοηθήσω;». Απαντάμε με ειλικρίνεια και στη γλώσσα των παιδιών, προστατεύοντάς τα από ενήλικα ζητήματα και δημιουργώντας ένα πλαίσιο ασφάλειας.
Ακόμη, προσπαθούμε να διατηρήσουμε, όσο το δυνατόν περισσότερο, μια σταθερότητα στο πρόγραμμα του παιδιού. Λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του, δημιουργούμε ένα πλάνο σχετικά με τις ημέρες που θα επισκέπτεται τόσο τον μπαμπά όσο και την μαμά, συμπεριλαμβάνοντας τις δραστηριότητές του και τις κοινωνικές του σχέσεις. Με αυτό τον τρόπο, υποστηρίζουμε ένα σταθερό έδαφος μέσα στην αβεβαιότητα που ενέχει το διαζύγιο.
Συνοπτικά, το διαζύγιο είναι μια πρόκληση για τη δομή και τους ρόλους των μελών μέσα στην οικογένεια. Ωστόσο, κάθε νέα μορφή οικογένειας που θα δημιουργηθεί μετά το διαζύγιο, δύναται να είναι εξίσου υποστηρικτική, ανάλογα με την συγκρότηση και την δημιουργικότητα των ενηλίκων που την έχουν αναλάβει.
Νικολέτα Μαργέλου, Ψυχολόγος Α.Π.Θ.
Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
